Zarządzanie to szczególnie istotny czynnik efektywnego funkcjonowania całego systemu oświaty zarówno w państwie, jak i w poszczególnych placówkach edukacyjnych, tworzących ten system. We współczesnej polskiej literaturze pedagogicznej problem ten jest opisywany na ogół przyczynkarsko, w odniesieniu do pojedynczych zagadnień. Brakuje natomiast opracowań całościowych i to zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i praktycznym. Chodzi o publikację o charakterze podręcznikowym, ujmującą syntetycznie podstawowe zagadnienia dotyczące zarządzania w oświacie. Jednocześnie jednak taką, która zainteresuje liczną rzeszę osób pełniących funkcje kierownicze w oświacie i nie będzie teorią dla teorii.

Spis treści : Wstęp  Część pierwsza Zarządzanie – systematyka i praktyka 1. Początki i rozwój nauki o zarządzaniu w oświacie  2. Współczesne kierunki rozwoju nauki o zarządzaniu oświatą  2.1. Próby tworzenia pedagogiki zarządzania jako subdyscypliny naukowej  2.2. Konteksty badawcze w XXI wieku    3. Zarządzanie organizacją  3.1. Organizacja – interpretacje definicyjne  3.2. Zarządzanie – aspekty systemowe, socjologiczne i prakseologiczne  4. Zarządzanie systemem oświaty    4.1. Cechy systemu oświaty  4.2. Cele i struktura systemu oświaty  4.3. Zarządzanie oświatą jako działalność regulacyjna  4.4. Centralizm i decentralizm w zarządzaniu oświatą  5. Menedżerskie zarządzanie oświatą samorządową  5.1. Organizacja i funkcjonowanie struktur samorządowych  5.2. Uprawnienia samorządu w zakresie oświaty  5.3. Współczesne problemy zarządzania lokalną oświatą    5.4. Menedżerskie działania samorządu i kierownika oświaty  5.4.1. Umiejętności techniczne 5.4.2. Umiejętności społeczne    5.4.3. Umiejętności koncepcyjne  5.4.4. Kompetencje oświatowego samorządowca  5.5. Warunki efektywności działań menedżera oświaty samorządowej  6. Rodzice w systemie zarządzania oświatą  6.1. Podstawy prawne oddziaływania rodziców na instytucje edukacyjne    6.2. Uprawnienia rodziców wobec instytucji edukacyjnej  6.2.1. Prawa jednostkowe   6.2.2. Prawa zbiorowe   6.3. Udział polskich rodziców w zarządzaniu instytucją edukacyjną  6.3.1. Rada rodziców w placówce edukacyjnej  6.3.2. Udział rodziców w radach oświatowych  7. Zarządzanie placówką oświatową jako organizacją    7.1. Szkoła jako organizacja społeczna    7.2. Zarządzanie a kierowanie organizacją edukacyjną  7.3. Wolny rynek w oświacie  7.3.1. Pojęcie rynku i jego uwarunkowania w oświacie    7.3.2. Elementy wolnego rynku w polskiej oświacie  7.3.3. Niebezpieczeństwa wolnego rynku w oświacie    7.3.4. Wnioski dla dyrektora-menedżera oświaty  8. Szkoła jako placówka usługowa    8.1. Usługa jako czynność międzyludzka  8.2. Wspieranie rozwoju jednostki jako główny cel usługi edukacyjnej    8.3. Usługi edukacyjne jako produkt działania szkoły  9. Dyrektor-humanistyczny menedżer oświaty  9.1. Ewolucja pozycji dyrektora placówki edukacyjnej    9.2. Menedżer oświaty – czyli kto?  9.3. Humanistyczny menedżer oświaty    9.4. Kompetencje dyrektora-humanistycznego menedżera placówki edukacyjnej    9.4.1. Pojęcie i rodzaje kompetencji    9.4.2. Kompetencje twarde (bazowe)  9.4.3. Kompetencje miękkie (interpersonalne)    9.4.4. Wiedza niezbędna do opanowania kompetencji menedżerskich  9.5. Mistrzostwo w zakresie zarządzania szkołą    9.6. Predyspozycje kierownicze    9.7. Tworzenie koncepcji rozwoju placówki oświatowej    9.7.1. Diagnozowanie pracy szkoły jako całości oraz poszczególnych jej elementów    9.7.2. Tworzenie i realizowanie autorskiej koncepcji działalności szkoły    10. Doskonalenie kierowniczej kadry oświaty w Polsce powojennej  10.1. Doskonalenie okazjonalne (do roku 1972)  10.1.1. Prymat przygotowania ideologicznego (1945–1956)  10.1.2. Próby kształcenia merytorycznego od 1957 roku  10.2. Kształcenie w ramach systemu IKN (1972–1990)    10.2.1. Geneza koncepcji studiów podyplomowych organizacji i zarządzania oświatą  10.2.2. Organizacja studiów podyplomowych    10.2.3. Programy nauczania  10.2.4. Wymagania i wykładowcy  10.3. Menedżerskie doskonalenie kierowników oświaty po zmianach ustrojowych  Część druga Rekomendacje – co i jak zmienić? 11. Założenia projektu permanentnego doskonalenia menadżera oświaty przywódcy  11.1. Współczesne tendencje w doskonaleniu kierowniczej kadry oświaty  11.2. Doskonalenie zawodowe dyrektorów polskich placówek oświatowych w świetle badań  11.3. Zasady doskonalenia menedżerów oświaty  11.4. System wieloszczeblowego doskonalenia  12. Dylematy polskiej szkoły XXI wieku – próba diagnozy i rekomendacje 12.1. XIX-wieczne korzenie edukacji początków XXI wieku    12.1.1. Jaki świat XXI wieku?  12.1.2. Jak zmieniać szkołę?  12.2. Niezależna szkoła, uwolniony nauczyciel  12.2.1. Wyzwolić inicjatywę nauczycieli  12.2.2. Przekazać szkoły podmiotom społecznym i nauczycielom    12.2.3. Jaka rola państwa?  12.2.4. Szkoła uwolniona lepsza!    12.2.5. Refleksja odautorska    13. Jak kształcić kreatywnego nauczyciela kreatywnej szkoły? Rekomendacje  13.1. Jakie założenia kształcenia nauczycieli? Rekomendacje treściowe  13.2. Rekomendacje dotyczące form kształcenia nauczycieli  13.3. Rekomendacje dotyczące organizacji kształcenia pedagogicznego  13.4. Powrócić do sprawdzonych idei – rekomendacje historyczne    13.5. Refleksja końcowa