Streszczenie: Przedmowa do drugiego wydania polskiego; Słowo wstępne; Przedmowa; Wprowadzenie. Udział psychologii w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych; Część historyczna: Rozdział I. Dydaktyka tradycyjna i jej podstawy psychologiczne; 1. "Zasada poglądowości" jako podstawa dydaktyki tradycyjnej; 2. Psychologiczne podstawy dydaktyki tradycyjnej; 3. Krytyka dydaktyki tradycyjnej; Dzieła cytowane; Rozdział II. Dydaktyka szkoły aktywnej; 1. W. A. Lay: Dydaktyka oparta na "podstawowej reakcji psychologicznej" (wrażenie - opracowanie - wyrażenie); Dzieła cytowane; 2. J. Dewey i E. Clapárede: Dwie dydaktyki oparte na "instrumentalnej interpretacji myślenia"; Dzieła cytowane; 3. G. Kerchensteiner: Dydaktyka dyscypliny umysłowej; Dzieła cytowane; Część psychologiczna: Rozdział III. Obraz i operacja; 1. Co stanowi podstawowy element myślenia: obraz czy operacja?; 2. Funkcja obrazu w myśleniu operacyjnym; 3. Obrazy i operacje jako formy interioryzowania działań; 4. Aktywność umysłowa ucznia w szkole tradycyjnej rozpatrywana z punktu widzenia teorii interioryzacji; Rozdział IV. Nawyk i operacja; 1. Struktura reakcji nabywanych w szkole tradycyjnej; 2. Nawyk odnoszący się do działań na symbolach a operacja; 3. Operacja a współpraca uczniów; Rozdział V. Badanie, problemy i tworzenie operacji; 1. Badanie jako punkt wyjścia dla tworzenia operacji; 2. Kierowanie badaniami za pomocą problemu; Rozdział VI. Asymilacja; 1. Problem przyswajania sobie wiedzy a asymilacja sensoryczno-motoryczna; 2. Rozwój asymilacji; 3. Ogólna definicja procesu asymilacji; Dzieła cytowane; Część dydaktyczna: Rozdział VII. Tworzenie operacji poprzez badania prowadzone przez ucznia; 1. Nauczanie powinno umożliwiać uczniowi wykonywanie operacji; 2. Poglądowy wykład nauczyciela w nauczaniu tradycyjnym; 3. Tradycyjna maieutyka a badania prowadzone przez ucznia; Rozdział VIII. Problem jako projekt działania; 1. Problem jako projekt działania efektywnego; 2. Problem jako projekt działania praktycznego; 3. Działanie rzeczywiste i działanie fikcyjne; 4. Przebieg jednostki lekcyjnej uwzględniającej badania prowadzone przez ucznia; Rozdział IX. Kilka uwag na temat badań prowadzonych przez uczniów w zakresie nauczania przedmiotów przyrodniczych, geografii, historii i języka ojczystego; 1. Badanie procesów w naukach ścisłych; 2. Badanie w nauczaniu historii i geografii; 3. Kontrast jako środek dydaktyczny w nauczaniu języka ojczystego; Rozdział X. Współpraca uczniów i "ćwiczenie operacyjne"; 1. Dyskusja ogólna i praca zespołów uczniowskich; 2. Dydaktyczna funkcja "ćwiczenia operacyjnego"; 3. Ćwiczenie operacyjne wymaga powiązania operacji bezpośredniej z operacją odwrotną; 4. Ćwiczenie operacyjne wymaga powiązania z łącznością składania operacji; 5. Porównywanie operacji i pojęć bliskoznacznych; 6. Uwagi na temat asymilowania form przestrzennych oraz nauczania rysunku; 7. Proces stopniowego interioryzowania operacji; Dzieła cytowane; Część eksperymentalna: Rozdział XI. Eksperyment dydaktyczny nad wprowadzeniem obliczania obwodu i pola powierzchni prostokąta: myśli przewodnie; 1. Zasady dydaktyczne eksperymentu; 2. Materiał nauczania objęty eksperymentem; 3. Ogólna koncepcja eksperymentu; 4. Warunki szkolne w każdej z obu klas eksperymentalnych; 5. Badania wstępne; Rozdział XII. Lekcje prowadzone według zasad dydaktyki ("Klasa nowa"); 1. Lekcja pierwsza: Obwód prostokąta; 2. Lekcja druga: Porównywanie pól powierzchni za pomocą "kwadratu pomiarowego" (efektywne wykonywanie operacji mierzenia); 3. Lekcja trzecia: Podział prostokąta na pasy i kwadraty i mnożenie liczby kwadratów, zawartych w każdym pasie, przez liczbę pasów (wykrycie mnożenia, ćwiczenie operacyjne); 4. Lekcja czwarta: Obliczanie powierzchni prostokąta (przedstawienie graficzne operacji bezpośredniej); 5. Lekcja piąta: Konkretne przygotowanie asymetrycznego rozwiązywanie operacji odwrotnych); 6. Lekcja szósta: Graficzne przedstawienie operacji odwrotnej; 7. Lekcja siódma: Powtarzanie trzech operacji; Rozdział XIII. Lekcje przeprowadzane według zasad dydaktyki tradycyjnej; 1. Lekcja pierwsza: Obwód prostokąta; 2. Lekcja druga: Jednostki służące do mierzenia powierzchni; 3. Lekcja trzecia: Obliczanie pola powierzchni prostokąta; 4. Lekcja czwarta: Działanie odwrotne; 5. Lekcja piąta: Powtórzenie trzech operacji; Rozdział XIV. Wyniki i charakterystyka eksperymentu; 1. Badania końcowe i ocena prac; 2. Ogólne wyniki eksperymentu; 3. Szczegółowe porównanie i omówienie wyników eksperymentu; 4. Wnioski: Psychologiczna i pedagogiczna interpretacja eksperymentu; Dzieła cytowane