Streszczenie: Wstęp Podziękowania 1. Społeczne aspekty funkcjonowania parków narodowych – stan badań 2. Cele i problemy badawcze. Obszar, przedmiot i zakres badań 2.1. Cele naukowe 2.2. Cele aplikacyjne 2.3. Parki narodowe jako obszar badań 2.4. Przedmiot badań – definicje i aspekty konfliktów społecznych 2.5. Strony konfliktu 2.6. Czas i zakres badań 3. Metodyka badań 3.1. Zastosowane metody i techniki badawcze 3.2. Zasady wyboru parków narodowych do badań 3.3. Pierwszy etap badań – zbieranie materiałów i wywiady pogłębione 3.4. Drugi etap badań – wywiady kwestionariuszowe skategoryzowane 3.4.1. Narzędzie badawcze – kwestionariusz wywiadu, koncepcja i schemat 3.4.2. Próba 3.4.3. Operaty próby 3.4.4. Sposób obliczenia wielkości próby reprezentatywnej 3.4.5. Sposób przeprowadzenia losowania 3.4.6. Zasady doboru respondentów z próby gospodarstw domowych 3.4.7. Przebieg badań terenowych 3.5. Metody analizy danych 3.5.1. Analiza jakościowa 3.5.2. Analiza ilościowa 4. Sytuacje konfliktotwórcze i konflikty w parkach narodowych – typologia i charakterystyka w świetle przekonań ekspertów i liderów opinii oraz zebranych dokumentów 4.1. Sytuacja konfliktotwórcza I (SK I) – spór o utworzenie i granice obszaru objętego ochroną 4.1.1. Przedmiot sporu 4.1.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.1.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.2. Sytuacja konfliktotwórcza II (SK II) – spór o formalne kompetencje, czyli konflikt władzy 4.2.1. Przedmiot sporu 4.2.2. Strony – postawy, przekonania, interesy 4.2.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.3. Sytuacja konfliktotwórcza III (SK III) – konflikt personalny, którego przedmiotem jest osoba dyrektora parku 4.3.1. Przedmiot sporu 4.3.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.3.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.4. Sytuacja konfliktotwórcza IV (SK IV) – spór o dostępność parku dla ludzi 4.4.1. Przedmiot sporu 4.4.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.4.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.5. Sytuacja konfliktotwórcza V (SK V) – spór o zasady gospodarowania zasobami środowiska przyrodniczego 4.5.1. Przedmiot sporu 4.5.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.5.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.6. Sytuacja konfliktotwórcza VI (SK VI) – spór o zagospodarowanie przestrzenne (na gruntach gminnych i na gruntach prywatnych) 4.6.1. Przedmiot sporu 4.6.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.6.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.7. Sytuacja konfliktotwórcza VII (SK VII) – spór o sposoby podejmowania decyzji 4.7.1. Przedmiot sporu 4.7.2. Strony sporu – postawy, przekonania, interesy 4.7.3. Uwarunkowania i sprzeczności konfliktotwórcze 4.8. Postawy przedstawicieli społeczności lokalnych i pracowników parków narodowych jako czynnik konfliktogenny 4.9. Podsumowanie 5. Sytuacje konfliktotwórcze i konflikty w parkach narodowych w świetle przekonań ich mieszkańców 5.1. Cechy i postawy badanej populacji 5.1.1. Cechy demograficzno-społeczne 5.1.2. Przekonania na temat problemów i rozwoju regionu oraz władz lokalnych 5.1.3. Postawy wobec ochrony przyrody 5.1.4. Postawy wobec interesu publicznego 5.1.5. Cechy badanej populacji w kontekście sytuacji konfliktotwórczych – interpretacja i wnioski 5.2. Akceptacja parku narodowego 5.3 Potencjalne sprzeczności konfliktotwórcze 5.3.1. Wpływ parku na rozwój regionu, czyli sprzeczność między ochroną przyrody a gospodarką 5.3.2. Ocena pracy i postaw pracowników badanych parków narodowych 5.3.3. Odmienność wizji na temat zarządzania parkiem narodowym 5.3.4. Utrudnienia związane z sąsiedztwem parku narodowego 5.4. Konflikty 5.4.1. Wiedza i opinie na temat konfliktów 5.4.2. Bezpośredni udział mieszkańców w konfliktach 5.4.3. Postawy wobec potencjalnych konfliktów 6. Konflikty społeczne w parkach narodowych w świetle teorii i koncepcji nauk społecznych 7. Zapobieganie konfliktom w parkach narodowych i ich rozwiązywanie 7.1. Sprzeczności przestrzenne 7.2. Sprzeczność kompetencji i interesów ekonomicznych 7.2.1. Współzarządzanie 7.2.2. Rekompensaty 7.2.3. Rozwój regionu 7.3. Sprzeczności przekonań na temat właściwego gospodarowania przyrodą 7.4. Strategia zarządzania – wizja, informacja, dialog Wnioski Bibliografia Załączniki