Streszczenie: Część 1. Dzieje oświaty i myśli pedagogicznej w Polsce w latach 1914-1939: Rozdział 1. Oświata na ziemiach polskich u progu niepodległości; 1. Rozwój oświaty przed I wojną światową ( Józef Miąso, Jan Kulpa, Karol Poznański ); 2. Polska myśl pedagogiczna przed I woją światową ( Józef Miąso, Kalina Bartnicka ); 3. Projekty reform szkolnych ( Stanisław Mauersberg ); Rozdział 2. Rozwój szkolnictwa w latach 1918-1932; 1. Unifikacja administracji szkolnej ( Stanisław Mauersberg ); 2. Program Praussa i Sejm Nauczycielski ( Stanisław Mauersberg ); 3. Pierwsze akty ustawodawcze ( Stanisław Mauersberg ); 4. O szkołę jednolitą i demokratyczną ( Stanisław Mauersberg ); 5. Rozwój szkolnictwa powszechnego ( Stanisław Mauersberg, Wanda Garbowska ); 6. Kierunek rozwoju średnich szkół ogólnokształcących ( Feliks W. Araszkiewicz ); 7. Kształcenie i dokształcanie zawodowe ( Stanisław Mauersberg ); 8. Kształcenie nauczycieli ( Jan Kulpa ); 9. Rozwój szkolnictwa wyższego ( Karol Poznański ); 10. Próby zreformowania szkolnictwa ( Kalina Bartnicka ); Rozdział 3. Reforma szkolna; 1. Koncepcja wychowania państwowego ( Kalina Bartnicka ); 2. Ustawa o ustroju szkolnictwa z 11 marca 1932 roku ( Stanisław Mauersberg ); 3. Nowy program nauczania ( Wanda Garbowska ); 4. Ustawa o szkolnictwie prywatnym z 11 marca 1932 roku ( Wanda Garbowska ); 5. Ustawa o szkołach wyższych z 15 marca 1933 roku ( Karol Poznański, Stanisław Mauersberg ); Rozdział 4. Szkolnictwo w latach 1933-1939 ( Realizacja ustawy jędrzejewiczowskiej ); 1. Kryzys szkolnictwa powszechnego ( Stanisław Mauersberg ); 2. Elitaryzm średnich szkół ogólnokształcących ( Feliks W. Araszkiewicz, Stanisław Mauersberg ); 3. Ewolucja szkół zawodowych i dokształcających ( Stanisław Mauersberg ); 4. Zmiany w systemie kształcenia nauczycieli szkół powszechnych ( Jan Kulpa ); 5. Szkolnictwo wyższe po reformie ( Karol Poznański ); 6. Krytyka polityki oświatowej sanacji, ruch nauczycielski ( Kalina Bartnicka, Stanisław Mauersberg ); Rozdział 5. Wychowanie przedszkolne ( 1918-1939 ) ( Janina Chłodkowska ); 1. Pierwsze projekty; 2. Rozwój sieci i organizacji przedszkoli; 3. Kształcenie i dokształcanie wychowawczyń; 4. System wychowawczy; Rozdział 6. Opieka nad dzieckiem i szkolnictwo specjalne ( Stanisław Mauersberg ); Rozdział 7. Szkolnictwo artystyczne ( Kalina Bartnicka ); Rozdział 8. Szkolnictwo wojskowe ( Kalina Bartnicka, Stanisław Rutkowski ); Rozdział 9. Szkolnictwo dla mniejszości narodowych ( Stanisław Mauersberg ); 1. Mniejszości narodowe w Polsce i ich ochrona prawna; 2. Szkolnictwo ukraińskie; 3. Szkolnictwo białoruskie; 4. Szkolnictwo litewskie, czeskie i rosyjskie; 5. Szkolnictwo niemieckie; 6. Szkolnictwo żydowskie; Rozdział 10. Oświata polska na Śląsku Opolskim, Pomorzu Zachodnim oraz na Warmii i Mazurach ( Klemens Trzebiatowski ); 1. Sytuacja Polaków w państwie niemieckim; 2. Forma oświaty i życia kulturalnego Polaków w Niemczech; 3. Oświata polska na Śląsku Opolskim; 4. Oświata polska na Powiślu, Warmii i Mazurach; 5. Polska działalność oświatowa na Pograniczu i Kaszubach; Rozdział 11. Oświata pozaszkolna ( Stanisław Mauersberg ); 1. Zadania oświaty dorosłych; 2. Działalność głównych towarzystw oświatowych; 3. poradnictwo i doskonalenie; 4. Świetlice i uniwersytety ludowe; 5. Oświata robotnicza; 6. Zestawienie globalne i ocena ogólna; Rozdział 12. Rozwój myśli i nauk pedagogicznych ( Leonard Grochowski ); 1. Ważniejsze ośrodki i wydawnictwa pedagogiczne; 2. Ruch noewgo wychowania; 3. Kierunki refleksji i badań w dziedzinie wychowawczej; 4. Dorobek badawczy w zakresie poszczególnych dyscyplin pedagogicznych; 5. Rozwój historii oświaty i wychowania; 6. Ogólna ocena dorobku oświatowego i myśli pedagogicznej II Rzeczypospolitej ( Stanisław Mauersberg, Leonard Grochowski ); Bibliografia; Część 2. Oświata i szkolnictwo w okresie okupacji (1939-1945) ( Józef Krasuski ): Rozdział 1. Polityka oświatowa okupanta hitlerowskiego na terenie Polski; 1. Szkolnictwo powszechne i średnie ogólnokształcące; 2. Szkolnictwo zawodowe; 3. Szkolnictwo dla dzieci polskich na terenie włączonych do Rzeszy i obszarach wschodnich; Rozdział 2. Główne ośrodki dyspozycyjne oświaty podziemnej; Rozdział 3. Organizacja i zasięg tajnego szkolnictwa powszechnego na terenie Generalnej Guberni; Rozdział 4. Podziemne szkolnictwo średnie ogólnokształcące na terenie Generalnej Guberni; Rozdział 5. Tajne nauczanie na terenach włączonych do Rzeszy i obszarach wschodnich; Rozdział 6. Szkolnictwo wyższe; Rozdział 7. Poziom naukowy i podstawy finansowe podziemnej oświaty; Bibliografia; Część 3. Rozwój oświaty w Polsce Ludowej ( Stanisław Mauersberg ): Rozdział 1. Uruchomienie szkolnictwa. Projekt reformy szkolnej; 1. Straty i zniszczenia wojenne; 2. Uruchomienie pierwszych szkół; 3. Demokratyzacja szkolnictwa; 4. Koncepcja reformy szkolnej; Rozdział 2. Rozwój oświaty w okresie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej ( lipiec 1945-styczeń 1947 ); 1. Sprawy reformy szkolnej; 2. Organizacja i warunki pracy szkół; 3. Programy nauczania i cele wychowania; 4. Rozwój szkolnictwa zawodowego i wyższego; 5. Rozwój oświaty dorosłych; Rozdział 3. Kształtowanie się nowego ustroju szkolnego ( luty 1947-grudzień 1948 ); 1. Ofensywa ideologiczna w szkolnictwie; 2. Nowe treści nauczania; 3. Organizacja szkolnictwa wszystkich szczebli; 4. Wprowadzeie jedenastolatki; 5. Myśl pedagogiczna. Nowe kierunki wychowania; Rozdział 4. Oświata szkolna i pozaszkolna w latach 1949-1955; 1. Organizacja szkół podstawowych; 2. Programy nauczania; 3. Rozwój szkolnictwa zawodowego; 4. Kształcenie nauczycieli. Przełom nauk pedagogicznych; 5. Szkoły wyższe; 6. Pozaszkolna praca oświatowa; Rozdział 5. Druga reforma szkolna ( 1956-1961 ); 1. Nowe aktyprawne i rozwój szkolnictwa; 2. program nauczania; 3. Ewolucja oświaty dorosłych; 4. Dyskusja nad ustrojem szkolnym; 5. Druga reforma szkolna w 1961 r.; Rozdział 6. Rozwój szkolnictwa i nauk pedagogicznych ( 1962-1973 ); 1. Ogólny rozwój szkolnictwa; 2. Nowe programy i plany nauczania; 3. Szkolnictwo wyzsze; 4. Opieka nad dzieckiem i szkolnictwo specjalne; 5. Rozwój nauk pedagogicznych; Rozdział 7. W przededniu trzeciej reformy szkolnej; 1. Karta praw i Obowiązków Nauczyciela; 2. Program działania Ministerstwa Oświaty i Wychowania; 3. VII Plenum KC PZPR; 4. Raport Komitetu Ekspertów; 5. Projekt nowego systemu oświaty i wychowania; Bibliografia